Wat werkt bij de aanpak van eenzaamheid
Wat werkt bij de aanpak van eenzaamheid is voor heel veel mensen een mysterie. Het is ook niet eenvoudig. Daarom hier wat helderheid. Vaak hoor je mensen praten over de werkzame onderdelen van een interventie. Maar het is ingewikkelder dan dat. Je kunt zeggen dat een zwembad een werkzaam onderdeel is bij het leren zwemmen, maar alleen een zwembad leert mensen niet zwemmen. Daarom praten wij niet over werkzame onderdelen, maar over noodzakelijke en voldoende voorwaarden. Daarmee doe je wat nodig is en niet meer dan dat. Daarmee komen we op de vraag wat er nodig is om eenzaamheid aan te pakken.
Kennis van het brein
Eenzaamheid beïnvloedt ons brein en daarmee ons gedrag. Het brein van individuen die kampen met eenzaamheid ondergaat aanzienlijke veranderingen in vergelijking met degenen die hier geen last van hebben. Drie cruciale gevolgen van deze neurologische veranderingen manifesteren zich in gedragskenmerken, namelijk stress, angst voor vreemden, sociale geremdheid en een negatieve perceptie van aanraking. Deze bevindingen onderstrepen de noodzaak van een holistische aanpak bij de behandeling van eenzaamheid, waarbij rekening wordt gehouden met deze specifieke gedragskenmerken.
Eerst het brein, dan de rest
Een doeltreffende aanpak van eenzaamheid moet in de eerste plaats gericht zijn op het creëren van een omgeving waarin het brein zich kan ontspannen. Het bevorderen van een gevoel van veiligheid en het toepassen van ontspanningstechnieken vormen hierbij essentiële uitgangspunten. Pas wanneer dit gevoel van ontspanning is bereikt en er enigszins vertrouwen is opgebouwd, kan het leerproces beginnen. Dit omvat psycho-educatie, waarbij deelnemers inzicht krijgen in de aard van eenzaamheid en algemene strategieën om hiermee om te gaan, evenals het aanleren van competenties zoals zelfkennis, zelfsturing en relatievaardigheden.
Noodzakelijke onderdelen van de aanpak
Eenzaamheid aanpakken betekent in de eerste plaats het brein helpen te ontspannen, waardoor neurogenese mogelijk wordt en neuroplasticiteit wordt bevorderd. Maar dat alleen is geen aanpak van eenzaamheid. Eenzaamheid aanpakken is namelijk leren omgaan met eenzaamheid, zodat het geen chronische probleem wordt. Die twee zijn onlosmakelijk verbonden en vragen allebei deskundigheid van degene die de hulp biedt.
Recept voor falen
Het is van vitaal belang te benadrukken dat interventies die niet voldoen aan deze criteria gedoemd zijn te falen. Hoewel sommige vormen van hulp de perceptie van eenzaamheid op korte termijn kunnen verminderen, blijkt uit onderzoek dat dit effect slechts tijdelijk is. Zodra de externe aandacht stopt, keert het gevoel van eenzaamheid terug, en ironisch genoeg, verergerd. Deze terugval kan worden verklaard door het feit dat de persoon opnieuw wordt geconfronteerd met het gevoel van verlating, wat op zichzelf een trigger is voor eenzaamheid.
De echte oplossing
Het oplossen van eenzaamheid gaat verder dan het tijdelijk verlichten van het gevoel; het vereist een diepgaande aanpak die resulteert in blijvende veranderingen. Pas wanneer eenzaamheid daadwerkelijk is opgelost, zal de neurologische prikkel die het brein aanzet tot een ‘eenzame modus’ verminderen, waardoor individuen in staat zijn gezonde relatiepatronen te ontwikkelen. Dat betekent dat de echte oplossing gerealiseerd moet worden door de persoon zelf, gesteund door een goede aanpak.
Eenzaamheid is normaal
Het erkennen dat eenzaamheid een natuurlijk aspect van het menselijk leven is, waarbij het optreedt wanneer relaties niet voldoen aan onze behoeften, onderstreept het belang van een proactieve benadering. Een effectieve aanpak van eenzaamheid leert individuen hoe ze doeltreffend kunnen handelen in situaties van eenzaamheid, waardoor het risico op chronische eenzaamheid wordt verminderd. Een dergelijke benadering, die zowel neurologische veranderingen als gedragsaspecten omvat, is cruciaal voor het realiseren van duurzame verbeteringen in het welzijn van mensen die met eenzaamheid worstelen.
Opleiding is nodig
Alle aspecten van de aanpak van eenzaamheid zoals die hierboven is beschreven, delen wij in onze opleidingen. Technieken voor het ontspannen van het brein, voor het aanleren van positieve gedragspatronen, van communicatie met groepen, voor kortom alles wat nodig is om een goede aanpak te bieden, dat leer je bij ons.
