Aanpak eenzaamheid in Nederland in één oogopslag
Studenten van de opleiding tot Specialist Eenzaamheid maakten een inventarisatie van de hulp bij eenzaamheid zoals die in Nederland anno 2023 is georganiseerd en gefinancierd.
Ze kozen voor landelijke informatiebronnen; voor lokale bronnen verwijzen ze naar gemeenten.
Vind je dat deze informatie nog wel wat aanvulling kan gebruiken, laat het weten, dan zorgen we daarvoor!
Aanpak eenzaamheid in Nederland
Wie op zoek gaat naar de aanpak van eenzaamheid in Nederland kan niet om de eerste hindernis heen. De definitie. Want wat bedoelen we eigenlijk met eenzaamheid? Het lijkt wel of er allerlei verschillende opvattingen over bestaan. En ja, dat klopt.
Verschillende opvattingen
De een ziet eenzaamheid als een persoonlijk probleem, de ander als een kans op ontplooiing. De een vindt dat het in de eerste plaats een maatschappelijk probleem is, de ander wil het zien als een stoornis. Eenzaamheid blijkt ook niet altijd als een probleem te worden gezien.
Oude Grieken
Hoewel eenzaamheid steeds meer aandacht krijgt, is het geen uitvinding van onze tijd. Sinds mensenheugenis is eenzaamheid een begrip. De oude Grieken en Romeinen hadden het er ook al over, hoewel we misschien sterk moeten betwijfelen of ze er precies hetzelfde mee bedoelden als wij.
Concept
Eenzaamheid als een emotie is een ander concept dan eenzaamheid als situatie. Dat is dan ook precies het verschil dat gemaakt wordt tussen enerzijds eenzaamheid, of een ervaren gebrek aan verbondenheid, en anderzijds een feitelijke situatie van alleen-zijn. Je kunt alleen-zijn beschouwen als een momentopname, of als een duurzame situatie. In het laatste geval spreken we van sociaal geïsoleerd: geen of een miniem netwerk hebben.
Sociaal isolement
Beide vormen van alleen-zijn, dus zowel de kortdurende als de permanente, gaan niet noodzakelijkerwijs samen met eenzaamheid. Ieder mens vindt het af en toe fijn alleen te zijn, en sommige mensen houden ervan helemaal alleen te leven. Sociaal isolement kun je om uiteenlopende redenen beschouwen als ongewenst, maar het is iets anders dan eenzaamheid. Het is zeker niet gezegd dat mensen lijden onder alleen-zijn.
Eenzaamheid is negatief
Anders is het met eenzaamheid. Eenzaamheid is in onze tijd altijd negatief: het geeft altijd een tekort aan. Eenzaamheid is een emotie, een reactie van het lichaam op een feitelijke situatie, namelijk een onvervulde behoefte. Dat het negatief is, dat het lijden betekent, dat het een tekort is, daar is vrijwel iedereen het over eens.
Eenzaamheid is een emotie
Dat houdt in dat er geen soorten eenzaamheid zijn. Er zijn wel soorten behoeften. Dei zijn deels universeel, deels volstrekt individueel. Bovendien zijn de behoeften afhankelijk van de levenssituatie en leeftijd. Hoewel er dus maar één soort eenzaamheid is, moet de oplossing altijd gezocht worden op individueel niveau. Maatwerk dus.
Verschillende theorieën
Er zijn momenteel, aan het begin van de 21e eeuw, vier overheersende theorieën over eenzaamheid. Dat zijn de interactionistische, de psychodynamische, de existentiële en de cognitieve benaderingen. Dit zijn zeker niet de enige benaderingen. Elke stroming in de wetenschap geeft er een eigen draai aan. Daarbinnen hebben individuele wetenschappers weer hun eigen opvattingen.
Aanpak eenzaamheid niet uniform
Er zijn grote verschillen in opvatting over de oorzaak van eenzaamheid. Die verschillen betekenen vaak meteen ook dat er verschillen in opvatting zijn over wat je aan eenzaamheid zou kunnen doen. Die verschillen in denkrichting zie je terug in de aanpak van eenzaamheid in Nederland. Bij Faktor5 leer je die verschillen te herkennen. Je leert onderheid te maken tussen eenzaamheid waar je iets aan kunt veranderen en die waar alleen liefdevolle steun mogelijk is. Belangrijk, als je tijd en middelen beperkt zijn.
Aanpak eenzaamheid moet effectief zijn
Zo maar lief bezig zijn voor elkaar lost geen eenzaamheid op. Het is verleidelijk om mensen te helpen, ook al helpt het niet tegen eenzaamheid. Vaak is de gedachte: niets doen is geen optie. Maar soms is niets doen beter dan acties die het probleem vergroten. Maar er zijn wel degelijk vormen van aanpak die werken. Dat leer je bij Faktor5.
Download en gebruik gerust deze infographic:
