Eenzaamheid bij Amstelland Zorg
Afgelopen week (april 2023) was het grote symposium van Amstelland Zorg waar ik een workshop rond #eenzaamheid gaf voor de eerstelijn. Ik leer het nooit… want het leverde mij mooie reacties op, maar ook een berg werk. Eigen schuld. Ik vroeg de deelnemers welke hulp zij helpend vonden en welke hulp eigenlijk alleen maar afleiding is. En wat zij in hun rol nodig hebben om goed te kunnen helpen als mensen zich #eenzaam voelen. Wat een stapel reacties!
Wat weten professionals over eenzaamheid?
Enerzijds is er een roep om meer kennis over eenzaamheid, anderzijds zie je dat er al veel kennis is, onder andere over gesprekstechnieken (Laat OMA thuis!), aandacht geven en luisteren. Grote onbekende was het feit dat eenzaamheid vanaf het moment dat mensen eenzaamheid ervaren, invloed heeft op de werking van het brein, en dat die veranderingen blijvend zijn als eenzaamheid niet tijdig wordt opgelost. Lastig blijft dat die veranderingen in het #brein door eenzaamheid, zo wijd verbreid zijn (de helft van de bevolking heeft het!), dat het niet eenvoudig is die te herkennen.
Wat is er al goed?
De lokale samenwerking gaat soepel hoor ik mensen zeggen, mede dankzij Amstelland Zorg. Positieve gezondheid is een bekend en gebruikt fenomeen. De wens om tot meer preventie te komen is er ook. Niet alleen in de workshop, maar ook in de wandelgangen hoorde ik de roep om bijscholing rond eenzaamheid voor huisartsen. Dat kan enorm helpend zijn in het herkennen van eenzaamheid als onderliggende bron van stress en ziektes. Goede doorverwijzing is cruciaal om te komen tot werkelijke oplossingen van eenzaamheid.
Wat was er nog meer goed?
Wat veel mensen ook goed vonden was het gebruiken van speciale gesprekstechnieken. En inderdaad, voor mensen die zich eenzaam voelen is het zinvol om gebruik te maken van ontwikkelingsgerichte gesprekstechnieken, zoals bijvoorbeeld motiverende gespreksvoering en oplossingsgerichte technieken. Juist om het gesprek gaande te krijgen, om hen te informeren over wat eenzaamheid met je doet en hoe je er iets aan kunt doen. Want dat veel mensen lijden aan eenzaamheid, zonder dat ze dat zelf beseffen, is een feit. Fijn dat er al zo vele kennis en kunde aanwezig is!
Wat helpt niet?
Als je eenmaal weet dat eenzaamheid veranderingen in de hersenen tot gevolg heeft, waardoor mensen zelf oplossing meer kunnen vinden, dan weet je dat een gezellig gesprekje niet gaat helpen. Het was duidelijk dat die boodschap is overgekomen. Veel van wat als hulp bij eenzaamheid wordt aangeboden, is helaas niets meer dan afleiding. Dat kan soms heel mooi en zinvol zijn, als er geen andere oplossing is. Maar net als bij andere problemen is het zaak eerst te bezien of er een oplossing mogelijk is, voor je je neerlegt bij de situatie en op zoek gaat naar afleiding.
Afleiding is geen hulp
Afleiding is zinvol als mensen niet in staat zijn te leren, bijvoorbeeld bij vergevorderde dementie, of als mensen niet bereid zijn zelf iets te doen aan hun situatie. Dan is wel de vraag of je in hen wilt investeren. Iemand kan na verloop van tijd toch tot de conclusie komen dat ie zelf in actie moet komen. Dus dan is het wel degelijk zinvol om in gesprek te blijven. Dit dilemma geldt natuurlijk precies zo als bij mensen die roken en bij de huisarts aankloppen met longproblemen… Jouw rol bepaalt dan wat je doet. Afleiding, al geeft het mensen het gevoel aandacht te krijgen, en al zijn ze nog zo dankbaar voor die aandacht, helpt niet bij het oplossen van eenzaamheid. Een voorbeeld van wat wel helpt, was te zien op het filmpje van omroep MAX, in de uitzendingen van het programma ‘nooit meer alleen‘.
Conclusie
Eenzaamheid bij Amstelland Zorg… het is een thema dat leeft. Gelukkig is duidelijk dat eenzaamheid geen ouderenprobleem is, maar dat het door alle leeftijdsgroepen en sociale klassen heen gaat. Gelukkig ook dat de mensen van de eerstelijns zorg open staan voor meer kennis, om zo beter te kunnen helpen. Daaruit blijkt weer wat voor mensen er in de zorg werken 😉
Uit de reacties is dat mensen vanuit alle beroepsgroepen springen om antwoord op deze vragen:
- Hoe signaleer ik eenzaamheid?
- Hoe maak ik eenzaamheid bespreekbaar?
- Hoe zorg ik voor bewustwording?
- Hoe zorg ik dat mensen hulp accepteren?
- Waar verwijs ik naartoe?
- Wat kan ik zelf doen??
- Welke hulp is er voor specifieke doelgroepen?
Duidelijk veel te veel vragen om in een workshop te beantwoorden. Sommige antwoordnekomen aanbod in de gratis maandelijkse Webinars. Maar wie het naadje van de kous wil weten, en goed helpen en verwijzen bij eenzaamheid, kan bij ons terecht voor opleiding en bijscholing, ook in-company. Vraag nu meteen naar de mogelijkheden!
Jeannette Rijks
