Vanuit de overheid wordt aangedrongen op een gemeentelijke aanpak van eenzaamheid. Een van de voorstellen die je wel hoort is het inrichten van al dan niet digitale meldpunten eenzaamheid. Dit advies hangt samen met het uitgangspunt ten aanzien van eenzaamheid, namelijk dat eenzaamheid een probleem van ouderen is dat wordt veroorzaakt door een kleiner wordend netwerk.
Eenzaamheid is een breed probleem
Eenzaamheid is een fenomeen dat in alle leeftijdsgroepen voorkomt. Het is in aantallen zelfs vele malen hoger bij mensen onder de 75 dan bij mensen van boven de 75 jaar. Dus al lijkt het een ouderenprobleem, het is het feitelijk niet. Dat is iets wat inmiddels meer bekend is geraakt. Het gaat om de hele bevolking, van jong tot oud en van arm tot rijk. Dat maakt eenzaamheid tot een heel groot probleem. Wil je als gemeente ‘iets doen aan eenzaamheid’, wat is dan je doelstelling?
Meldpunt eenzaamheid als wanhoopsdaad
Een meldpunt kan bewustwording op gang brengen. Dat dat hard nodig is wet iedereen die zich als professional bezig houdt met de aanpak. We weten dat het probleem huizenhoog is, maar waar zijn de mensen om wie het gaat, waarom melden ze zich niet?
Het is een soort wanhoopsdaad om een meldpunt in te stellen. Omdat mensen zichzelf niet aanmelden, hopen we dat anderen dat voor hen doen. Begrijpelijk, maar wie een meldpunt eenzaamheid instelt heeft het probleem niet goed op het netvlies. Want eenzaamheid is een probleem dat alleen de persoon zelf kan oplossen en al heeft die er hulp bij nodig, de eerste stap is toch echt: zelf het probleem erkennen en hulp vragen.
Informeren, kennis delen, en vooral: goede hulp in het aanbod hebben, dat is veel belangrijker.
Verantwoordelijkheid
Mijn grootste bewaar tegen meldpunten voor eenzaamheid is dat we de verantwoordelijkheid voor de aanpak bij de maatschappij leggen. En daar hoort ie niet. Het moet de persoon zelf zijn die inziet dat hulp nodig is. En ja, heus, ik weet het echt wel, we hebben niet voor niets bemoeizorg, er zijn mensen die niet voor zichzelf op kunnen komen. Die geen hulpvraag hebben. Die verkommeren omdat ze dat initiatief niet nemen. Maar op de grote massa aan mensen met last van eenzaamheid zijn zij een zeer kleine minderheid. Alleen al het instellen van een meldpunt eenzaamheid zou weer een extra stigmatisering opleveren. Reden voor die overgrote meerderheid die last heeft van eenzaamheid om zich niet te identificeren met de groep voor wie zo’n meldpunt is bedoeld.
Advies
Zorg eerst voor kennis van eenzaamheid bij de eigen organisatie. Het idee dat eenzaamheid is op te lossen door contact, is een lieve, intuïtieve, maar volstrekt fout uitgangspunt. Eenzaamheid is een complex probleem en vaak veroorzaakt het hersenproblemen. Wil je daar iets aan doen, dan vraagt dat kennis van zaken.
Zorg voor opleiding en bijscholing als je eenzaamheid wilt aanpakken. Vraag op maat gemaakte scholing voor je organisatie.
