Baby’s geopereerd zonder verdoving
De levenslange gevolgen van een operatie als baby. Gelukkig is er vaak wat aan te doen. Het begint, als altijd, met bewustwording.
Schokkende ontdekking
Zo’n vijftien jaar geleden deed ik een onaangename ontdekking. Schokkend, zo kun je het beter omschrijven. Ik kwam er door stom toeval achter dat baby’s vroeger onverdoofd werden geopereerd. Ik was op zoek naar oorzaken van langdurige eenzaamheid en kwam op de website terecht van ene dokter Louis Tinnin die een heel simpele website had, met een verbijsterende inhoud.
Jeugdtrauma
Louis Tinnin was tot 2014 Emeritus hoogleraar in West Virginia en hij heeft een trauma therapeutische praktijk gehd. De afgelopen tien jaar is er ook in ons land gelukkig meer en meer aandacht gekomen voor de langdurige effecten van jeugdtrauma, en dat valt hier zeker onder. Toen ik destijds deze kennis deelde in mijn opleiding, werd er nog heftig ontkennend gereageerd vanuit de medische wereld, maar inmiddels valt het niet meer onder de mat te vegen.
Zijn oorspronkelijke artikel zie je hier verkort en vertaald:
“Iedereen die nu 23 jaar of ouder is (wie geboren is voor 1990 – J.R.) en die als baby een zware operatie heeft ondergaan, loopt risico op chronische posttraumatische aandoeningen omdat de operatie waarschijnlijk zonder verdoving is uitgevoerd. In de meeste ziekenhuizen was dat vóór 1987 gebruikelijk. Buikoperaties voor pylorusstenose (een niet goed werkende portierspier) en operaties aan de borstkas voor aangeboren hartproblemen waren de meest voorkomende vormen van kinderchirurgie. Gezien de ernst van de pijn en de hulpeloosheid van het kind mag je verwachten dat de meerderheid van deze kinderen voor hun leven getraumatiseerd is.
Verlamd, klaar wakker, geen pijnbestrijding
Bij dat soort grote operaties moest het kind tijdens de operatie kunstmatige beademing krijgen. De baby kreeg een middel voor totale verlamming terwijl de beademingsslang in de luchtpijp werd ingebracht en de verlamming gedurende de hele operatie werd gehandhaafd. De verlamde baby was klaarwakker zonder pijnbeheersing. Stel je voor hoe het moet zijn geweest voor het kind: geen vinger kunnen opsteken; niet in staat om weg te gaan van de brandende pijn van het scalpel; het gevoel binnenstebuiten gekeerd te worden terwijl het hart of de darmen worden vastgepakt; en de overweldigende pijn. Mensen die deze vroege traumatische ervaringen hebben overleefd, kunnen ze meestal niet verbaal herinneren, terwijl ze ze niet non-verbaal kunnen vergeten.
Levenslange symptomen
Het symptoombeeld van de overlevenden is breder dan het gebruikelijke beeld voor posttraumatische stressstoornis. Volwassen overlevenden rapporteren levenslange symptomen van angst (constante nervositeit en vlagen van terreur of paniek), vijandigheid (uitbarstingen van humeur en aandrang om dingen kapot te maken), depressie, zelfbewustzijn, wantrouwen jegens anderen en een hoge gevoeligheid voor stress. Het levenslange aspect van deze symptomen leidt tot de verkeerde klinische perceptie dat het persoonlijkheidsstoornissen zijn in plaats van ze te herkennen als aanhoudende reacties die voor het eerst werden uitgelokt door de brutale operatie. Die erkenning opent de weg naar een genezende behandeling van de volwassen overlevende.
Baby’s voelen pijn, herinneren zich pijn
We weten tegenwoordig dat baby’s pijn voelen en zich de pijn herinneren. Die herinnering is niet verbaal gecodeerd en is daarom niet bewust. Het is niet verzacht door tijd of levenservaring. Het ettert in de non-verbale geest en dreigt de persoon te overweldigen. De ongelukkige persoon is blind voor de oorsprong van de symptomen en schrijft ze gewoonlijk toe aan huidige oorzaken, zoals een lichamelijke of geestelijke ziekte. Die overlevenden van een kinderoperatie zonder verdoving die wel behandeling zoeken, kunnen dit doen vanwege verbijsterende symptomen van pijn en angst of dissociatieve symptomen, of misschien op aandringen van een ouder die de oorspronkelijke schade had gezien maar pas later ontdekte dat er geen pijnbeheersing was voor de baby tijdens de operatie.”
Louis Tinnin
Genezing is mogelijk
Hoe kan worden vastgesteld of de huidige symptomen het gevolg zijn van een operatie tijdens de kindertijd? Hier is natuurlijk geen bloedtest voor. In de aanwezigheid van chronische symptomen en een voorgeschiedenis van chirurgie tijdens de kindertijd, kan een proefbehandeling echter verstandig zijn. Het is altijd zinvol om rekening te houden met de mogelijkheid als iemand aangeeft zich het hele levn al eenzaam te voelen.
Even in perspectief
Wat vijftig jaar geleden normale praktijk was, is dat al lang niet meer. Ze handelden destijds niet zonder reden. De eerste reden om een kleine baby niet te verdoven is is heel simpel: pijnbestrijding houdt altijd een risico in. Het is spul dat al snel met een beetje teveel enorme schade aanricht, zeker in een heel klein wezentje en zeker als er met dat wezentje al iets aan de hand is waardoor een operatie noodzakelijk is. Bovendien moet het ingebracht worden in een piepklein lijfje.
Begrijpelijk dus dat als de keus is tussen pijn bestrijden en hoge kans op sterven of geen pijn bestrijden en een hoge kans op overleven, de keus snel gemaakt is. Ander aspect in dit verhaal is dat artsen baby’s net zo zagen zoals veel mensen vissen zien: ze dachten dat baby’s geen pijngevoel hebben, omdat zij dachten dat de zenuwbanen voor pijn in baby’s nog niet genoeg ontwikkeld zijn. Baby’s kregen dus wel een spierverslapper (anders kun je niet rustig snijden), maar geen pijnbestrijding.
Dat dit in Nederland eindelijk wordt erkend blijkt uit publicaties, onder andere deze uit 2017.
Eenzaamheid, vroeg trauma en aanpak
Wie anderen wil helpen bij de aanpak van hun eenzaamheid, moet dit en dit soort dingen natuurlijk weten. Want dat het een diepgaande invloed heeft op het leven, op vertrouwen in mensen en op hoe mensen sociaal functioneren mag duidelijk zijn. Wat er aan te doen is, dat is niet altijd even helder. Dat hangt af van een aantal factoren. Dit en meer leer je in de opleiding tot Specialist Eenzaamheid. Zodat je mensen goed kunt helpen.
