levenslang eenzaam, is dat noodlot?
Je al je hele leven eenzaam voelen. Veel te veel mensen realiseren zich op enig moment dat dat voor hen opgaat. Gaan ze op zoek dan komen ze zonder twijfel uit bij allerlei artikelen over “genetische eenzaamheid”. Dan is de kans groot dat mensen zich daardoor in een hoekje laten stoppen en tot de conclusie komen ”ik ben nu eenmaal eenzaam”. Maar het is, als vaak, ingewikkelder dan dat.
Genetisch?
Het kopt dat eenzaamheid voor een deel genetisch is. Er zijn onderzoeken die dat uitwijzen. Voor een deel, want een groter deel is weggelegd voor invloed uit de omgeving. In recente studies is niet gebleken dat er veel genetische aanleg is voor het lijden aan eenzaamheid, en dat de invloed van “nature” vele malen groter is. Hoe dan ook is de invloed van de omgeving, van wat een mens meemaakt, meestal veel belangrijker dan aanleg. Het is dus een beetje onzin om van genetische eenzaamheid te spreken. Wat je meemaakt in het leven is veel en veel belangrijker.
Te veel mensen voelen zich levenslang eenzaam
Hoe komt het dan dat mensen zich hun hele leven al eenzaam hebben gevoeld? In een recente enquête onder studenten van een hogeschool waar ik mee werkte, bleek dat 33% van de studenten zich hun hele leven al eenzaam hadden gevoeld. Het gaat dus niet om zo maar een paar procent van de bevolking, het gaat om hele volksstammen. Waarmee de vraag zich aandient of dat niet misschien de normale stand van zaken is, de condition humaine. Zijn we hier in dit tranendal niet veroordeeld tot eenzaamheid?
Huidige situatie
Het is wel de situatie van nu: 49% van de bevolking voelt zich vandaag eenzaam. (Bron: RIVM). Maar dat hoeft niet zo te zijn. Vergelijk het maar met tandzorg: ooit bestond die uit de barbier die bereid was een rotte kies te trekken. Het heeft wat generaties geduurd, maar toen duidelijk was dat een slecht gebit een slechte gezondheid betekende, kwam de tandzorg op. Zo gaat het met eenzaamheid ook. Het begint met bewustwording van het feit dat eenzaamheid leidt tot enorme gezondheidsproblemen. Zelfs de WHO heeft dat gemeld. Het begint ook met de bewustwording van het feit dat we niet geboren zijn om in eenzaamheid te leven. Dat de normale, gezonde weg is: verbondenheid met andere mensen ervaren.
Aanleg voor verbondenheid
Die aanleg tot verbonden zijn hebben we allemaal. Ons brein is er helemaal op gebouwd. (Lees ook ‘The Social Brain) De kunst is dan ook om die aanleg vanaf de wieg te laten floreren, te ontwikkelen. Wie weet hoe je relaties opbouwt en onderhoudt, zal daar geen moeite mee hebben. Maar wie geboren is bij ouders die dat zelf niet konden, heeft een beroerde start en draagt dat weer door aan de volgende generatie. Heel veel mensen moeten het doen met zo’n beroerde start. Door ouders die het niet goed deden, door trauma’s uit de kindertijd, of door puur toeval.
Met liefde -of gebrek daaraan – heeft het niet altijd veel te maken. Liefhebbende ouders die hun eenzaamheid op jou overdragen kun je dat niet kwalijk nemen. Ze wisten ook niet beter. Met gevolg dat jij net als zij het hele leven eenzaamheid ervaart, simpelweg doordat zij niet geleerd hebben hoe je relaties kunt opbouwen. Je levenslang eenzaam voelen heeft verstrekkende gevolgen voor het brein en dus voor hun persoonlijkheid. Gelukkig hebben de meeste mensen wel geleerd wat liefde is. Meestal van hun ouders, soms van anderen. Je weet wel, The Village…
Goed nieuws
Al is je brein nog zo veranderd doordat je je levenslang eenzaam voelt en dat gebeurt echt!), we weten ook dat een brein plooibaar is en onder de juiste omstandigheden kan groeien en bloeien. Dus zelfs als je je leven lang al het gevoel hebt eenzaam te zijn, dan is daar in de meeste gevallen iets aan te doen. Omdat je brein nu eenmaal niet meer zo sociaal is, kun je daar wel wat hulp bij gebruiken. Gelukkig komt dat soort hulp steeds meer beschikbaar in de vorm van eenzaamheidspecialisten. Zij zijn opgeleid om je te helpen eenzaamheid op te lossen met een wetenschappelijk onderbouwde methodiek.
