Eenzaamheid op de werkplek
In een wereld van constante technologie en digitale verbindingen lijkt eenzaamheid een steeds belangrijker probleem geworden voor HR-professionals. Met meer werknemers die op afstand werken en sociale afstandsvereisten als gevolg van de Covid-19-pandemie, voelen HR-afdelingen zich nu gedwongen om innovatieve oplossingen te vinden om ervoor te zorgen dat hun werknemers gezond en verbonden blijven. Maar is dat waar? Laten we ons niet gek maken door media die ons vertellen dat we steeds minder verbonden worden?
Toename van eenzaamheid
Recente rapporten (1, 2) hebben aangetoond dat eenzaamheid op de werkplek over de hele wereld toeneemt, wat leidt tot hogere stressniveaus, verminderde betrokkenheid en hoger personeelsverloop. Om deze problemen te bestrijden, moeten HR-teams voorop lopen bij het creëren van oplossingen die gericht zijn op zowel het fysieke als het mentale welzijn van hun teamleden. Vaak wordt daarbij meteen in oplossingen gedacht. Begrijpelijk, maar niet verstandig. En dit is waarom.
Eenzaamheid na Covid 19
Eenzaamheid mag dan sinds Covid steeds meer in de belangstelling staan, nieuw is het fenomeen niet. Is de eenzaamheid onder de hele bevolking rond de 47% na Corona (3), voor die tijd was het rond de 40%. Ja, het in inderdaad toegenomen, maar er is niet erg veel nieuws onder de zon. Het betekent wel dat het probleem al veel eerder bestond, terwijl er vrijwel geen aandacht voor was. Covid 19 heeft dat in elk gevel opgeleverd: we zijn ons veel meer bewust van de waarde en het belang van relaties en verbondenheid, ook op het werk.
Lief zijn voor elkaar!
Met die bewustwording kwamen de voor de hand liggende ideeën: we moeten terug naar kantoor! We moeten aardiger zijn voor elkaar. We moeten meer heidagen. Voor de hand liggende oplossingen zijn onder andere: virtuele netwerkevenementen of activiteiten zoals online yogalessen of zelfs huisdierbezoeken. Maar kan dat helpen de relaties tussen collega’s te versterken en tegelijkertijd momenten van verbinding te bieden? Of moet er meer gebeuren? We moeten… en daar komt het fenomeen van Mount Stupid om de hoek kijken. Een opfrisser voor als je het niet kent vind je hier.
Wat is eenzaamheid?
Eenzaamheid is een emotie. Het is een fysiek signaal van een tekort aan verbondenheid met andere mensen. Het wordt vaak gekenmerkt door gevoelens van lage eigenwaarde, hulpeloosheid en leegte. Eenzaamheid heeft verstrekkende gevolgen voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid; het kan depressie, angst en achterdocht veroorzaken en zelfs leiden tot een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Eenzaamheid moet daarom serieus worden genomen door organisaties en hun HR-afdelingen om het welzijn van hun werknemers te waarborgen.
Een gebrek aan verbondenheid is niet zonder meer op te lossen met meer contact. Eenzaamheid heeft namelijk een zichzelf versterkend effect. Wie niet in staat is de eigen eenzaamheid binnen een redelijke periode, zeg een half jaar, op te lossen, komt in de gevarenzone. Eenzaamheid veroorzaakt dan namelijk structurele veranderingen in het brein die ervoor zorgen dat mensen minder goed sociaal kunnen functioneren. Voor hen heeft het geen zin om leuke dingen te organiseren, of ontmoetingen. Grote kans dat ze er niet aan mee willen doen, omdat hun brein hen feitelijk tegenwerkt.
Welke invloed heeft eenzaamheid op de werkplek?
Niet alleen gaan mensen minder social functioneren; het hele cognitief functioneren wordt minder door langdurige eenzaamheid. Dat betekent minder goed kunnen nadenken en concentreren, minder creatief zijn en zelfs een IQ achteruitgang van zo’n tien punten. Wie zich realiseert dat eenzaamheid vaak al uit de jeugd wordt meegenomen, beseft dat in elke organisatie een behoorlijk percentage mensen last heeft van langdurige eenzaamheid. Het is duidelijk dat eenzaamheid gevolgen heeft voor het functioneren van werknemers.
Wat kan het bedrijf doen om eenzaamheid tegen te gaan?
Eenzaamheid is een probleem dat veel werknemers treft, maar HR-afdelingen zien het vaak over het hoofd als iets dat moet worden aangepakt. Uit een recent onderzoek onder werknemers bleek dat bijna een op de vijf zich eenzaam voelde op het werk en dat tweederde niet tevreden was met hun algemene werkomgeving. Het is tijd dat HR-afdelingen het voortouw nemen bij het aanpakken van eenzaamheid op de werkvloer. Maar dan alsjeblieft wel met kennis van zaken.
Strategieën om eenzaamheid op de werkplek aan te pakken
HR-professionals kunnen medewerkers betrekken bij gesprekken over eenzaamheid door hen te vragen naar hun mening en feedback over hoe zij denken over hun werkomgeving. Dit zal hen helpen een beter begrip te krijgen van de gevoelens van isolement onder hun personeel. Maar daarmee zijn we er nog lang niet. In het kader van persoonlijke ontwikkeling kan een traject worden aangeboden dat mensen helpt die aangeven zich eenzaam te voelen. Maar voor het zover is moeten mensen geïnformeerd worden over wat eenzaamheid is en wat het met je doet. Ook moet een helder en effectief hulpaanbod aanwezig zijn, om te voorkomen dat mensen zich van een probleem bewust zijn om er vervolgens niets aan te kunnen doen.
Welzijnsprogramma’s voor werknemers
Omdat eenzaamheid zo’n immens en – tot voor kort – nauwelijks erkend probleem is, zal stap een moeten bestaan uit opleiding. Ga maar na, bijna de helft van alle werknemers voelt zich vandaag eenzaam. Sta daar eens bij stil. Het is zo onvoorstelbaar groot, dat we snel geneigd zijn te denken: ja, maar het hoort er ook wel een beetje bij, toch? Net zoals sterven aan gebrek aan hygiëne een paar eeuwen geleden was. Mensen realiseerden zich totaal niet dat meer hygiëne hen gezonder en gelukkiger zou maken. Ze wisten niet beter. Zo is het nu met eenzaamheid. We zien het niet om ons heen, we herkennen het vaak niet eens bij onszelf. We wisten niet beter.
Zwembad
Het is noodzakelijk dat in alle geledingen van de maatschappij aandacht komt voor eenzaamheid. Echte aandacht. Met serieuze programma’s waarin we leren hoe we betere verbindingen kunnen maken met anderen. Met collega’s, met vrienden, met familie. Hoe we, kortom, betere relaties kunnen aangaan. Hoe leuk een personeelsuitje is, hoe goed een teambuilding kan zijn, voor de aanpak van eenzaamheid is aanmerkelijk meer nodig. Natuurlijk, mensen moeten de gelegenheid hebben met elkaar om te gaan. Maar wie met dat omgaan moeite heeft, kan geen profijt hebben van die gelegenheden. Dat is net zoals een zwembad: fijn als dat er is, maar voor wie niet kan zwemmen is het eerder gevaarlijk dan leuk.
Een boeiende werkomgeving ontwikkelen
Eenzaamheid voorkomen en een werkplek creëren die verbondenheid bevordert heeft voor iedereen positieve gevolgen. Zo zijn flexplekken alleen fijn als mensen niet elke dag een nieuwe plek in de ruimte moeten bevechten, omdat dat ten koste gaat van hun gevoel van veiligheid. Kantoren die zo zijn ingericht dat ze flexibiliteit, concentratie, welzijn en samenwerking ondersteunen, met veel natuurlijk, groen, dat is belangrijk. De menselijke maat moet voelbaar zijn. Niet alleen in de fysieke omgeving, maar ook binnen teams is het noodzaak aandacht te geven aan de onderlinge relaties. Alleen wie zich veilig voelt op het werk, presteert optimaal. Onboarding moet niet alleen gaan om : wat doen we in dit bedrijf en wat wordt er van jou verwacht, maar niet minder: wie zijn we en hoe gaan we het hier samen vormgeven?
Meer nodig
Er zijn al van mogelijkheden die ertoe bijdragen dat mensen zich op hun werk niet eenzaam gaan voelen. Maar voor al die mensen die nu al rondlopen met langdurige eenzaamheid is meer nodig dan een fijne werkomgeving en dagelijkse quotes die oproepen om lief te zijn voor elkaar. Een stevig welzijnsprogramma, gericht op het leren aanpakken van eenzaamheid, kan een wereld van verschil maken voor de werknemer, en daardoor ook voor het bedrijf.
Conclusie
Eenzaamheid op de werkplek is een belangrijk probleem geworden voor werkgevers, vooral in het licht van de toenemende trends in de richting van werken op afstand. Het is belangrijk dat Human Resources (HR)-afdelingen passende maatregelen nemen om eenzaamheid op de werkplek aan te pakken, niet alleen om werknemers ten goede te komen, maar ook om hun organisaties te beschermen tegen mogelijke risico’s zoals verminderde productiviteit en hoger personeelsverloop.
Deskundigheid
Voor HR-professionals is het belangrijk om eenzaamheid op de werkplek vroegtijdig te identificeren en effectieve strategieën te implementeren om dit aan te pakken. Strategieën zoals het creëren van mogelijkheden voor sociale interactie, het aanbieden van middelen voor geestelijke gezondheid en het bieden van flexibele werkregelingen kunnen allemaal helpen om de prevalentie van eenzaamheid op de werkplek te verminderen. Daarnaast is het belangrijk dat HR-teams zich bewust zijn van hun eigen rol bij het verminderen van eenzaamheid, zodat ze medewerkers die met dit probleem kampen beter kunnen ondersteunen. Voor al deze taken is deskundigheid op het gebied van eenzaamheid een eerste vereiste. Neem contact op voor informatie.
- Brighton, L. J., Chilcot, J., & Maddocks, M. (2022). Social dimensions of chronic respiratory disease: stigma, isolation, and loneliness. Current Opinion in Supportive and Palliative Care, 16(4), 195-202.
- Bollestad, V., Amland, J. S., & Olsen, E. (2022). The pros and cons of remote work in relation to bullying, loneliness and work engagement: A representative study among Norwegian workers during COVID-19. Frontiers in psychology, 13, 6717.
- https://www.vzinfo.nl/eenzaamheid/leeftijd-en-geslacht
